एक्स-डिव्हिडंड तारीख आणि डिव्हिडंड रेकॉर्ड तारीख यात फरक काय आहे ?

कंपनी ने डिव्हिडंड देण्याचं जाहीर केलं की त्या सोबत एक्स-डिव्हिडंड तारीख (Ex-Dividend Date) आणि डिव्हिडंड रेकॉर्ड तारीख (Dividend Record Date) देखील जाहीर केले जातात. आपण सामान्य गुंतवणूकदार यामुळे गोंधळून जातो. यातील नेमका फरक आपल्याला कळतं नाही. तो नेमका फरक आपण या लेखातून जाणून घेऊ आजच्या लेखातून.

Comparing Ex-Dividend Date vs. Date of Record in Marathi

डिव्हिडंड पेमेंट प्रक्रियेमध्ये चार तारखा समाविष्ट आहेत, ज्या खाली अनुक्रमे दिल्या आहेत.

• डीकलॅरेशन डेट
• एक्स डिव्हिडंड डेट
• रेकॉर्ड डेट
• पेयमेंट डेट

आपण प्रत्येक टर्मची तपशीलवार चर्चा करू आणि विशिष्ट कंपन्यांसाठी या तारखा सहजपणे कशा शोधल्या जाऊ शकतात हे दाखवण्यासाठी दोन उदाहरणे वापरू.

डिव्हिडंड जाहीर करण्याची तारीख

Dividend Declaration Date

घोषणेची तारीख ही ती तारीख असते ज्या दिवशी कंपनीचे संचालक मंडळ भागधारकांना पुढील डिव्हिडंड पेमेंटची घोषणा करतात. ही फक्त एक घोषणा आहे – घोषणेच्या तारखेला कोणताही डिव्हिडंड दिला जात नाही.

डिव्हिडंड सामान्यत: तीन महिन्यांनी दिला जातो, म्हणून घोषणा तारखा देखील तीन महिन्यांनी असतात.

डिव्हिडंडची कोणत्याही प्रकारे हमी दिलेली नसली तरी, वेळेनुसार डिव्हिडंड पेमेंट वाढवणे हे सहसा कंपनी व्यवस्थापनाचे ध्येय असते. ही एक भागधारक-अनुकूल गतिविधी आहे जी अंतर्निहित व्यवसाय शक्तीचे लक्षण म्हणून पाहिली जाते आणि संचालक मंडळाच्या बैठकीमध्ये निश्चितपणे विस्तृतपणे चर्चा केली जाते.

कंपन्या त्यांच्या गुंतवणूकदार संबंध वेबसाइटवर एक प्रेस रीलिझद्वारे त्यांच्या लाभांशाची घोषणा केल्यावर ते सामान्यतः स्पष्ट करतात.

रेकॉर्ड तारीख विरुद्ध माजी डिव्हिडंड तारीख

Record date vs ex-dividend date

रेकॉर्ड डेट आणि एक्स-डिव्हिडंड तारीख ठरवते की कोणते शेअरहोल्डर्स कंपनी डिव्हिडंड मिळवण्यास पात्र आहेत.

डिव्हिडंड देयकापर्यंतच्या वेळेत शेअर्सचा व्यापार होत असल्यास, या दोन तारखा हे निर्धारित करतात की तो खरेदीदार आहे की विक्रेता डिव्हिडंड प्राप्त करतो.

रेकॉर्ड डेट ही ती तारीख असते ज्या दिवशी कंपनीचे व्यवस्थापन कंपनीचे भविष्यातील डिव्हिडंड पेमेंट प्राप्त करण्यास कोण पात्र आहे हे पाहण्यासाठी शेअरहोल्डरच्या नोंदी पाहते. गुंतवणूकदारांसाठी मात्र ही तारीख फारशी महत्त्वाची नाही. कंपनीचा स्टॉक रेकॉर्ड तारखेला विकत घेतल्याचा अर्थ असा नाही की तुम्हाला कंपनीचा पुढील डिव्हिडंड मिळेल.

व्यावहारिकदृष्ट्या सांगायचे तर, डिव्हिडंड गुंतवणूकदारांसाठी सर्वात महत्त्वाची तारीख म्हणजे एक्स-डिव्हिडंड तारीख. ही तारीख, जी रेकॉर्ड डेटच्या दोन दिवस आधी आहे, पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनासाठी खूप मोठा परिणाम आहे.

माजी डिव्हिडंड तारखेला किंवा नंतर शेअर्स खरेदी करणार्या गुंतवणूकदारांना त्या तिमाहीचा डिव्हिडंड दिला जाणार नाही (जरी त्यांच्याकडे शेअर्स आहेत असे गृहीत धरून ते भविष्यातील लाभांशासाठी पात्र असतील). माजी डिव्हिडंड तारखेपूर्वी शेअर्स खरेदी करणाऱ्या गुंतवणूकदारांना त्या तिमाहीचा डिव्हिडंड दिला जाईल.

एक्स-डिव्हिडंडची तारीख रेकॉर्ड तारखेपेक्षा दोन दिवस आधीची असण्याचं कारण म्हणजे ट्रेडला “सेटल” होण्यासाठी तीन दिवस लागतात – रोख आणि शेअर्ससाठी कायदेशीररित्या व्यवहार करण्यासाठी.

हे परस्परविरोधी दिसते. तुम्ही ज्या दिवशी शेअर्स विकले त्यादिवशी तुमच्या खात्यात रोख रक्कम जमा होईल हे याआधी ज्याने व्यवहार केले असतील त्यांना माहीत आहे. बर्याचदा, हे फक्त कारण आहे कारण तुमचा ब्रोकर काउंटरपार्टीकडून पैसे मिळण्याची वाट पाहत असताना तुम्हाला आगाऊ पैसे देण्यास तयार असतो. वास्तविक प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी तीन दिवस लागतात.

म्हणूनच विचाराधीन डिव्हिडंड पेमेंट प्राप्त करण्यासाठी तुम्ही रेकॉर्ड तारखेच्या तीन दिवस अगोदर (किंवा माजी डिव्हिडंड तारखेच्या एक दिवस अगोदर) खरेदी करणे आवश्यक आहे.

डिव्हिडंड भरणे

Payment of Dividends

पेमेंट तारीख ही तारीख असते ज्या दिवशी कॉर्पोरेट रोख रक्कम शेअरहोल्डरला डिव्हिडंड म्हणून दिली जाते. ज्या माध्यमाद्वारे तुम्ही तुमचे शेअर्सचे मालक आहात त्यावर अवलंबून, डिव्हिडंड तुम्हाला चेकच्या रूपात मेल केला जाऊ शकतो, तुमच्या बँक खात्यात वायर केला जाऊ शकतो किंवा तुमच्या ब्रोकरेज खात्यात रोख स्वरूपात जमा केला जाऊ शकतो.

अनेक कंपन्या डिव्हिडंड पुनर्गुंतवणूक योजना (किंवा थोडक्यात DRIP) देखील देतात. या योजना गुंतवणूकदारांना अधिक कंपनीचे शेअर्स खरेदी करण्यासाठी डिव्हिडंड वापरण्याची परवानगी देतात.

डिव्हिडंड पेमेंट प्रक्रियेची दोन वास्तविक जीवन उदाहरणे

1) समजा आम्ही Tata मध्ये एक पोजिशन सुरू करण्याचा विचार करत आहोत आणि आम्हाला खात्री करायची आहे की आम्ही कंपनीच्या पुढील तिमाही डिव्हिडंड पेमेंटसाठी पात्र आहोत. यामुळे, आम्हाला कंपनीच्या माजी डिव्हिडंड तारखेपूर्वी खरेदी करणे आवश्यक आहे.

ही तारीख शोधण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे थेट कंपनीच्या गुंतवणूकदार संबंध पृष्ठावर पाहणे, जे “टाटा डिव्हिडंड माहिती” साठी गूगल शोधाद्वारे सहजपणे शोधले जाऊ शकते.

पहिल्या शोध परिणामात इच्छित माहिती असते.

त्या निकालावर क्लिक केल्यावर आणि पृष्ठ खाली स्क्रोल केल्याने कंपनीची पुढील एक्स-डिव्हिडंड तारीख 14 फेब्रुवारी आहे. टाटाच्या पुढील डिव्हिडंड पेमेंटसाठी पात्र होण्यासाठी, शेअर्स 13 फेब्रुवारी किंवा त्यापूर्वी खरेदी करणे आवश्यक आहे.

9 मार्च 2017 रोजी टाटाच्या भागधारकांना डिव्हिडंड पेमेंट केले जाईल.

2) रिलायन्स (RELIANCE) मध्ये हीच पद्धत लागू केल्यास समान परिणाम मिळतात. प्रथम, Google वर “Reliance Dividend Information” शोधा. कंपनीचे गुंतवणूकदार संबंध पृष्ठ हे पहिले निकाल नसले तरीही ते शोध इंजिनच्या पहिल्या पृष्ठावर आहे आणि त्यामुळे शोधणे खूप सोपे आहे.

सारणीनुसार, रिलायन्स एक्स-डिव्हिडंड तारीख 24 फेब्रुवारी आहे, याचा अर्थ ज्या गुंतवणूकदारांना पुढील तिमाही डिव्हिडंड मिळवायचा आहे त्यांनी त्यांचे शेअर्स 23 फेब्रुवारी किंवा त्यापूर्वी खरेदी करणे आवश्यक आहे. 14 मार्च रोजी भागधारकांना डिव्हिडंड दिला जाईल.

ही दोन उदाहरणे रेकॉर्ड तारखा, माजी डिव्हिडंड तारखा आणि कॉर्पोरेट लाभांशासाठी देय तारखांची माहिती शोधणे किती सोपे आहे हे दर्शविते.

कंपनीच्या एक्स-डिव्हिडंड तारखेला, शेअर्स साधारणपणे कंपनीच्या पुढील डिव्हिडंड पेमेंटच्या अंदाजे समान रकमेने कमी होतात.

ज्या गुंतवणूकदारांना त्या लाभांशाचा लाभ “लॉक इन” करायचा आहे परंतु एक्स डिव्हिडंड तारखेपूर्वी खरेदी करत नाही ते अद्याप लाभांशाच्या रकमेच्या जवळपास सवलतीने एक्स-डिव्हिडंड तारखेला शेअर्स खरेदी करू शकतात.शेअर्स खरेदी करण्यासाठी प्रतीक्षा करण्याचा कोणताही फायदा नाही.

त्याऐवजी, दीर्घकालीन पद्धतशीर गुंतवणूक योजना विकसित करण्यावर लक्ष केंद्रित करा जे तुमच्या डिव्हिडंड पेमेंटच्या वेळेची पर्वा न करता यशस्वी होईल.